Về nghiệp quả và tái sinh trong hoàn cảnh khó khăn

Trả lời câu hỏi của một bạn khán giả sau chủ đề Cái Chết.
Có phải những người bị khuyết tật hay bệnh tật bẩm sinh là do linh hồn lựa chọn quyết định?

Việc quyết định tái sinh như thế nào sẽ do linh hồn lựa chọn để tối ưu cuộc tiến hóa tâm thức của một người (lựa chọn hoàn cảnh sinh ra, các biến cố chính trong cuộc đời, gia đình và những người liên hệ quan trọng). Tuy nhiên, linh hồn không lựa chọn một mình mà cùng với một hội đồng các đấng nghiệp quả tinh quân Lipika, cũng như các linh hồn có liên hệ khác trong kiếp sống tới. Ngoài ra, các thể của con người trong lần tái sinh kế tiếp cũng sẽ phụ thuộc vào điểm tiến hóa trong lần tái sinh vừa qua (do các rung động của các thể được tích tụ trong các hạt nguyên tử trường tồn - giống như một kiểu các mã gene sẽ quy định các thể của kiếp sống tiếp theo). Điều này cho thấy sự liên tục của tiến hóa, chúng ta sẽ bắt đầu kiếp sống mới với điểm tiến hóa mà chúng ta đã để lại ở kiếp sống vừa qua. 

Như vậy, chúng ta thấy rằng hoàn cảnh cho kiếp sống tái sinh mới sẽ bị chi phối bởi luật nhân quả (vì bản thân luật nhân quả hiểu đúng là giúp chúng ta cân bằng và học bài học cuộc đời theo cách tốt nhất) mà vốn cũng sẽ hòa hợp và cùng với quyết định của linh hồn. 

Khi chúng ta còn chưa tiến hóa nhiều, còn phải học nhiều bài học thì chúng ta sẽ vẫn còn bị chi phối bởi nhân quả, và các quyết định của linh hồn cũng dựa theo đó để giúp chúng ta học các bài học tốt nhất.

Giai đoạn đầu trên con đường đệ tử sẽ có nhiều khó khăn do sự "nhồi quả" để có thể giải phóng càng nhiều nghiệp quả càng tốt và sau đó con người có thể phụng sự, gánh vác tiếp các cộng nghiệp của dân tộc, thế giới chứ không chỉ của bản thân nữa.

Khi chúng ta càng tiến hóa cao thì sự tự do khỏi nghiệp quả càng nhiều như ở các bậc điểm đạo đồ, thì họ chủ yếu tái sinh để phụng sự. Lúc này vẫn có trường hợp linh hồn quyết định lựa chọn sinh ra trong những hình hài khuyết tật nhưng không phải vì lý do để học bài học hay trả nghiệp, mà có thể vì một lý do đặc biệt, đánh thức tâm thức quần chúng, được phân biệt bởi ý chí kiên cường. Đó là trường hợp những vị Bồ Tát tái sinh nhằm làm gương cho nhân loại, truyền cảm hứng sống...

Tóm lại, chúng ta không thể nhìn vào vẻ ngoài hay hoàn cảnh của một người mà phán xét về mức độ tiến hóa của họ. Hơn nữa, phần đi vào luân hồi chỉ là một phần thấp kém, chưa hoàn thiện của con người, còn xét về bản thể, về linh hồn, ai cũng đều thiêng liêng như nhau. Do đó Chân Sư khuyên chúng ta hãy sống như những linh hồn, và xem những người khác cũng như vậy (như những vị Phật sẽ thành) để nhắc nhở và phát triển thiên tính, Phật tính bên trong chính chúng ta và trong họ.